Thánh Mátthêu Tông Đồ, Tác Giả Tin Mừng - 21 Tháng 9

Thánh Mátthêu Tông Đồ, Tác Giả Tin Mừng -  21 Tháng 9

Các bài đọc trích sách: - Êphêsô 4,1-7, 11-13; - Thánh Vịnh 19,1-4; - Mátthêu 9,9-13

Anh Hãy Theo Tôi!

Thánh Mátthêu Tông Đồ, Tác giả Tin Mừng

được Giáo Hội Công Giáo, Chính Thống Đông Phương và Tây Phương,

Giáo Hội Lutheran và Aglipavan, Cộng Đồng Anh Giáo

và một số nhánh Tin Lành khác tôn vinh là Thánh Nhân,

trước Công Nghị, và tại Nga thì do thánh Gioan chủ sự.

Phần Hài Cốt chính lưu giữ tại hầm, vương cung thánh đường ở Salerno (Ý)

Mátthêu chết ra sao, ở đâu, ngày nào – không ai biết.

Theo truyền thuyết, Mátthêu chịu tử đạo tại Êthiôpia.

Truyền thuyết khác cho rằng, Mátthêu bị trảm quyết tại Hierapolis.

Các truyền thuyết khác nữa: một là Mátthêu bị ném đá chết,

hoặc bị hỏa thiêu, hay chết tự nhiên.  

Hằng năm Giáo Hội Công Giáo tổ chức lễ kính nhớ

thánh Matthêu vào ngày 21 tháng 9,

và Kitô giáo Đông Phương mừng kính vào ngày 16 tháng 11

Huy hiệu của Thánh Mátthêu là Thiên Thần (Sứ Thần)

Thánh Mátthêu là Bổn Mạng của địa danh Salerno (Ý), Kế Toán Viên,

Nhân viên ngân hàng, thuế vụ, thu ngân, bào chế nước hoa...

Tổng Lược.-

     Là một trong số các môn đệ đầu tiên, và là Tông Đồ của Đức Giêsu, Mátthêu được nhắc tới trong Tin Mừng Mátthêu 9, 9 và 10, 3, như là một cựu nhân viên thuế vụ tại Caphanaum, do Đức Giêsu kêu gọi để sát nhập Nhóm Mười Hai. 

Thanh Mattheu Va Sach Tin Mung

     Mátthêu có tên trong Nhóm Mười Hai, nhưng gốc gác thế nào, không ai biết rõ, chỉ thấy nói đến trong sách Tin Mừng Máccô 3,16; Luca 6,15 và Công Vụ Tông Đồ 1,13.  Mátthêu có tên gọi là Lêvi, con ông Anphê, trong Tin Mừng Máccô 2,14 và Luca 5,27.  Có lẽ Mátthêu thu thuế của dân Do Thái để nộp cho Hêrôđê Antipas. Theo Tân Ước, Mátthêu là một trong những người chứng kiến việc Đức Giêsu Kitô Phục Sinh và Lên Trời. 

Cuộc Sống Đầu Đời.-

     Mátthêu là người cư ngụ ở Galilê vào thế kỷ thứ nhất (có lẽ Matthêu sinh tại Galilê), địa danh nằm ngoài phần đất Giuđêa, hoặc thị trấn Giuđêa, dưới quyền thống trị của nhà cầm quyền Rôma, và là con ông Anpha.  Dưới thời nhà cầm quyền Rôma thống trị (bắt đầu từ năm 63 trước Công Nguyên),sau cuộc chinh phục của Pompey, Mátthêu thu thuế của dân Do Thái để nộp cho Hêrôđê Antipas, vua chư hầu Galilê.  Phòng thuế vụ của Mátthêu tọa lạc tại Caphanaum.  Những người Do Thái trở nên giầu có, là nhờ được trao ban các chức vụ như thế, trong thời buổi ấy, mặc dù bị xếp vào thành phần ngoài xã hội.  Tuy nhiên, là một nhân viên thuế vụ, Mátthêu phải thông thạo tiếng Aram (ngôn ngữ cổ Do Thái) và Hy Lạp. 

Thánh Đường Thánh Mátthêu

     Trong bối cảnh này, Đức Giêsu kêu gọi Mátthêu trở thành một trong số Mười Hai Môn Đệ.  Sau khi nhận lời kêu gọi của Đức Giêsu, Mátthêu mời Người đến nhà dùng bữa.  Thấy thế, người Pharisêu và các Kinh Sư chỉ trích Đức Giêsu là ăn uống với phường thu thuế và thành phần tội lỗi.  Điều này thúc đẩy Đức Giêsu phải trả lời họ:  ‘’Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà đến để kêu gọi người tội lỗi’’ (Máccô 2,17). 

Sứ Vụ.-

     Tân Ước ghi nhận rằng, là một môn đệ, Mátthêu đã đi theo Đức Giêsu, và cũng là một trong số những người chứng kiến việc Đức Kitô Giêsu Phục Sinh và Lên Trời.  Sau đó, các môn đệ đi lên một căn phòng ở lầu trên (Công Vụ Tông Đồ 1,10-14) – (truyền thuyết gọi là Phòng Tiệc Ly), tại Giêrusalem.  Các môn đệ còn ở lại Giêrusalem và công bố rằng Đức Giêsu là Đấng Cứu Chuộc Mêssiah.

     Sau này, các giáo phụ như thánh Irênê (người chống thuyết lạc giáo) và Clêmentin cho rằng Mátthêu rao giảng Tin Mừng cho cộng đồng Do Thái tại Giuđêa, trước khi đi đến các nước khác.  

Giáo Hội Công Giáo Rôma và Giáo Hội ChínhThống đều cho rằng, Mátthêu đã chết như một vị tử đạo, mặc dù Hêraclêon, ngay vào đầu thế kỷ thứ hai, bác bỏ.  Mười lăm năm, sau khi Đức Giêsu Kitô lên trời, Tin Mừng Mátthêu mới được sắp xếp thành một bộ sách, kể là qúa chậm trễ, theo Nicêphorus Callisti (thế kỷ 14) và Paschal Chronicle (thế kỷ 17).

Cùng Với Thiên Thần, Thánh Mátthêu
Viết Sách Tin Mừng

Tin Mừng Mátthêu.-

     Mặc dù cuốn sách thứ nhất trong số các Tin Mừng Nhất Lãm, và truyền thống xếp vào hạng vô danh về kỹ thuật, nhưng vẫn coi như là Phúc Âm của Mátthêu, vì do tông đồ viết và lưu giữ.  Một viên chức chính phủ tại Caphanaum, miền ‘’Galilê, vùng Dân Ngoại ‘’ cho biết, một nhân viên thuế vụ chắc chắn phải thông thạo cả hai ngôn ngữ Hy Lạp và Aram (cổ Do Thái).  Hy Lạp là thứ ngôn ngữ dùng trong thị trường.  Một số thánh giáo phụ Giáo Hội tiên khởi ghi nhận rằng, Mátthêu viết tập văn chính bằng tiếng Do Thái, nhưng luôn coi tập văn ngôn ngữ Hy Lạp là hợp qui tắc Giáo Hội. 

     Nhiều học giả hiện đại, như Raymond E. Brown, tin rằng tập văn chính đúng qui tắc Giáo Hội của Mátthêu, do một nhân vật không ai thấy và chúng ta cũng không biết tên, viết bằng tiếng Hy Lạp, dựa trên các nguồn tài liệu thu góp được. Tuy nhiên, một số học giả khác lại bất đồng ý kiến về những điểm giả thuyết nêu trên.  Việc trích dẫn các sách Tin Mừng Nhất Lãm, trong đó tập văn của Mátthêu được xếp vào loại ưu tiên số một, và Augustin thành Hippô nhiệt liệt ủng hộ, đặc biết là kể từ thời Trung cổ, nhưng không phải là không có một số người đối nghịch.

Không theo qui luật Hội Thánh hoặc Ngụy Phúc Âm.-

     Vào thế kỷ thứ ba, các Phúc Âm của người Kitô hữu gốc Do Thái, mà người ta cho là do Mátthêu viết, đã được nhóm Kitô hữu gốc Do Thái ở Nazarét và Ebionit xử dụng.  Những tác phẩm viết dở liên quan tới các sách Phúc Âm này còn sót lại là nhờ công lao dẫn giải của Giêrômêô, Epiphanius, và một số nhân vật khác.  Các nhà chú giải nhận thấy các tập văn này đã từng được viết bằng ngôn ngữ Hy Lạp, và có liên hệ tới bản văn Hy lạp của Mátthêu.  Hầu hết các cuộc nghiên đều cứu nhận thấy có những khác biệt về Phúc Âm do những người Nazarét xử dụng (gồm 26 tập văn), Phúc Âm do những người Ebionites dùng (gồm 7 tập văn), và Phúc Âm do những người Kitô hữu gốc Do Thái xử dụng (gồm 7 tập văn), đã tìm thấy Tân Ước trong bộ sách Ngụy Phúc Âm của Schneemelcher, tức là một lô sách gồm 14 tập, coi như không thuộc loại kinh điển, không được Giáo Hội thừa nhận.  Một thiểu số các nhà chú giải coi các sách đó là hình thức thay thế những tập văn chính, viết bằng tiếng Aram, hay Do Thái đã bị thất thoát.

     Tin Mừng Mátthêu lúc khởi đầu biên soạn, vào thế kỷ bảy, là một sưu tập gồm ba tập văn:  Tiền Phúc Âm của Giacôbê, Cuộc Chạy Trốn sang Ai Cập và Phúc Âm thời kỳ đầu tiên của Tôma.

Biểu Hiểu Thánh Mátthêu:  Thiên Thần

     Origen nói rằng, sách Tin Mừng đầu tiên là do Mátthêu viết.  Tin Mừng này được tác thành bằng tiếng Do Thái, gần Giêrusalem, dành cho người Do Thái và phiên dịch sang ngôn ngữ Hy Lạp, nhưng phụ bản bằng tiếng Hy Lạp bị mất.  Tập văn chính bằng ngôn ngữ Do Thái, được tồn trữ trong thư viện tại Cêsarêa.  Cộng đồng Nazarét chép thành sao bản, trao cho Jêrômêô làm tư liệu.  Phúc Âm của Mátthêu được gọi là Phúc Âm theo những người Dân Do Thái, hay đôi khi gọi là Phúc Âm của các Tông Đồ, và có lần, người ta cho rằng, đó là tập văn chính Phúc Âm Mátthêu dành cho người Hy Lạp, đã tìm thấy trong Kinh Thánh. Tuy nhiên, thật là một thách đố lớn đối với các học giả Kinh Thánh đương đại, như Bart Ehman and James R. Edwards.

     Jêrômia kể rằng, dân thành Nazarét nghĩ là Mátthêu đã thành hình Phúc Âm cho người dân Do Thái, mặc dù Irênêus và Epiphanius thành Salamis coi như đó chỉ là một phiên tập, đã được hiệu chính cho đúng Phúc Âm, theo qui luật Hội Thánh. Các Thánh Phụ của Giáo Hội đã trân trọng bảo quản, một phần những tập văn Phúc Âm, được coi là do Mátthêu viết này.  Epiphanius không đòi tác quyền Phúc Âm của người dân Do Thái, do Mátthêu viết cho riêng mình, nhưng hướng về thành phần tà giáo Ebionites.

Trong Hồi Giáo.-

     Kinh Quôran Hồi giáo nói đến các môn đệ Đức Giêsu, nhưng không đề cập đến tên tuổi của họ; chỉ mô tả họ như ‘’những phụ tá sứ vụ Thiên Chúa.’’ Các nhà chú giải Hồi Giáo và Kinh Quôra nêu tên các môn đệ, trong đó có cả Mátthêu.  Các nhà chú giải Hồi Giáo bảo tồn truyền thống, mà hai môn đệ Mátthêu và Andrê đã đến Êthiopia rao giảng sứ điệp của Thiên Chúa.  

        

Xin Đọc Tiếp Bài Đã Đăng

Đề Ngày 21 Tháng Năm 2012