NỀN TẢNG XÂY DỰNG VÀ THỂ HIỆN LÒNG THƯƠNG XÓT – (2)

NỀN TẢNG XÂY DỰNG VÀ THỂ HIỆN

LÒNG THƯƠNG XÓT – (2)

                      Các việc làm bày tỏ lòng thương xót có thể không chỉ hướng tới những người có nhu cầu thể chất, nhưng cũng hướng đến cả về các linh hồn nữa. Thực vậy, hầu hết các hình thức nghèo có thể chỉ xuất phát từ cái  nghèo tâm linh, bởi vì tâm linh không những cung cấp nghị lực, niềm vui, nỗi buồn và khái niệm về mục đích sự sống, mà còn sinh ra một thứ nghèo có thể kéo dài mãi mãi.

                      Nhà rao giảng Tin Mừng Billy Graham kể một câu truyện liên quan tới bữa ăn chiều của ông với một trong số những người giầu nhất nước Mỹ.  Trong lúc dùng bữa, nhà tỷ phú thú nhận rằng, mặc dù ông có tất cả mọi thứ qúy giá đã mua được bằng tiền, nhưng ông đau khổ không sao tả hết bằng lời.  Bài học ở đời dạy rằng:  tiền không thể mua được hạnh phúc.  Dường như đó chỉ là một sáo ngữ, nhưng lại chính là sự thật.  Rõ ràng là nhà qúi tộc giầu có kia đã đau khổ vì tâm linh mình nghèo khó.

                      Thực vậy, nếu muốn có một cuộc sống khang cường, thì tâm hồn con người cần được nuôi dưỡng bằng chân, thiện, mỹ, đồng thời trưởng thành trong sự thánh hóa và được chuẩn bị cho cuộc sống mai sau.

                      Đó là lý do, tại sao, ngoài các việc làm bày tỏ lòng thương xót liên quan tới đời sống thể chất, Giáo Hội còn phác họa những việc làm bày tỏ lòng thương xót liên quan tới đời sống tâm linh nữa.  ’’Thương Linh Hồn Bảy Mối’’ là phương thuốc phòng ngừa sự nghèo khó trong tâm hồn, xuất phát từ các việc làm mà mỗi cá nhân bày tỏ lòng thương xót với nhau trong cuộc sống đời thường, sẽ được trình bày dưới đây:   

Thương Linh Hồn Bảy Mối:

                       Thứ nhất:   Lấy lời lành mà khuyên ngườ

                       Thứ hai:     Mở dạy kẻ mê muội.

                       Thứ ba:      Yên ủi kẻ âu lo.

                       Thứ bốn:    Răn bảo kẻ có tội.

                       Thứ năm:   Tha kẻ dể ta.

                       Thứ sáu:     Nhịn kẻ mất lòng ta.

                       Thứ bảy:    Cầu cho kẻ sống và kẻ chết.

Thứ nhất:  Lấy Lời Lành Mà Khuyên Người.

                      Lấy Lời Lành Mà Khuyên Người là việc làm bày tỏ lòng thương xót, mà chúng ta có thể cho là một ’’thứ tình yêu tuyệt khó,’’ - một loại tác vụ không dễ thực hiện nhất, đặc biệt là tại các nước phương Tây và một số quốc gia đang phát triển hiện nay.  Tại sao? Bởi vì ’’Tôi rất hài lòng  – Tôi đang sống giữa một nền văn hóa tốt’’ là những câu nói mà mỗi người  dường như rất tự hào, mỗi khi phát biểu để tỏ ra  là ’’Tôi’’ có những giá trị đặc thù của riêng tôi, và ’’Anh’’ có những giá trị của riêng anh; do đó, chúng ta, mỗi người có quyền tự do thực thi những giá trị mà tâm hồn cảm thấy hài lòng, bao lâu chúng ta chưa làm điều gì nguy hại đến đời sống thể chất của những người sống chung quanh.

                      Nếu chúng ta thực sự muốn làm một cuộc mạo hiểm bằng cách trực tiếp phê bình hoặc chỉ trích hay phàn nàn, dù chỉ với dụng ý muốn ''làm tốt'' cho cá nhân nào đó giữa thanh thiên bạch nhật, đại để như:  ra ngoài đường mà anh  / chị ăn mặc lố bịch qúa, hoặc anh / chị đừng nói chuyện trong nhà thờ nhé; hay ra mặt chống đối việc phổ biến phim / ảnh khiêu dâm, chống phá thai, đồng tính luyến ái… Chín trong số mười lần cố gắng bày tỏ nhiệt tâm của mình, thì kết qủa tác vụ ’’lấy lời lành mà khuyên người’’, dù có nhã nhặn, lịch sự cách mấy, cũng có một lần chúng ta gặp phản ứng bất lợi hoặc dữ dội từ phía những người mang bản tính ngang ngược.

                      Cuối cùng, hậu qủa bất lợi khó lường sau những lời phát biểu thơ ngây và thiếu khôn ngoan: ’’Tôi rất hài lòng - Tôi đang sống giữa một nền văn hóa tốt’’ có thể cũng xảy đến, mà chúng ta gọi là ''mắc hoạ vào thân'', hay ''con gà chết vì tiếng gáy'';  thay vì nên tỏ lộ cùng người khác với một tấm lòng khiêm hạ:  ’’Tôi không được thoải mái, vì có lẽ Tôi đang làm tổn hại chính mình và nhiều người khác, ít nhất là về vấn đề thể lý và tâm linh, nếu không muốn nói tới cả vấn đề tâm lý xã hội học nữa’’.

                      Vấn đề trở ngại là chúng ta sống trong một xã hội đang bị những con người không được hấp thụ một tiến trình giáo huấn về luân lý cũng như tâm lý từ khi đến tuổi dậy thì, thống trị.  Do đó, họ lầm lỗi trong suốt cuộc sống vì sự hiểu biết về tình yêu rất giới hạn ở tuổi thanh niên.  Đối với họ, để được ’’yêu’’, là tất cả những gì họ muốn và làm, mà không gây thiệt hại về thể chất của bất cứ ai, đều phải được thừa nhận.  Nếu chỉ thẳng vào mặt một người và nói:  ’’Này, theo tôi nghĩ, điều bạn đang làm là sai; tôi nghĩ, điều bạn đang làm có thể dẫn tới thiệt hại cho đời sống tâm linh của bạn và cả những người khác nữa.’’, thì có thể người ấy sẽ nghĩ rằng, chúng ta phàn nàn vì họ đang làm một điều mà chúng ta cho là hẹp lượng và điên dại.

                      Dù sao thì đó vẫn là tâm tính của giới trẻ - đang sống trong một xã hội dưới sự thống trị của những con người có cùng tâm tình như thế - buộc chúng ta phải có thái độ dũng cảm và lòng xót thương, như lời thánh Phaolô khuyên dạy:’’sống trong sự thật và trong tình bác ái,’’ (Êphêsô 4,15), với tâm hồn từ bi và dũng cảm.      

       Được như thế, không phải dễ, vì vậy mỗi khi muốn răn bảo ai, chúng ta phải rất thận trọng:  tìm thời gian thuận tiện và sử dụng đúng ngôn từ để nói cho họ hiểu rõ giá trị nhân phẩm của người mà chúng ta đang hướng dẫn, khuyên dạy; thậm chí cả những khi phải kêu gọi họ hoàn tất một việc bằng tiềm năng tuyệt đối.

                      Thánh nữ Faustina cho chúng ta một thí dụ điển hình liên quan tới vấn đề này.  Trong tu viện của thánh nữ tại Ba Lan, thỉnh thoảng thánh nữ đã được Thánh Linh kêu gọi thực hiện ’’thứ tình yêu tuyệt khó’’.  Thánh nữ đã thực sự trở nên nổi tiếng trong Dòng nhờ tính táo bạo khuyên nhủ các chị em, thậm chí cả những chị em đồng tu lớn tuổi và có học vấn hơn mình, vì họ thường đem những mẩu chuyện thiếu lành mạnh ra ’’lảm nhảm’’ với nhau, và cuối cùng, vài ba nữ tu đã nuôi ác cảm với Faustina.     

Thứ hai: Mở Dạy Kẻ Mê Muội

                      Với điều này, trước tiên, chúng ta phải chấp nhận trách nhiệm được Thiên Chúa trao ban để trở thành người dạy bảo và uốn nắn con cái mình.  Nhiều người công giáo hiểu lầm, cho rằng việc dạy bảo giới trẻ, chủ yếu là trách nhiệm của trường công giáo địa phương và các lớp giáo lý tại mỗi giáo xứ. Thực ra đó là trách nhiệm của bậc phụ huynh.  Sách Giáo lý của Giáo Hội Công Giáo khẳng định rằng: ’’cha mẹ là những người có trách nhiệm đầu tiên trong việc giáo dục con cái mình’’ (2223), ’’do ân sủng bí tích hôn phối, các cha mẹ đã nhận được trách nhiện và đặc ân phúc âm hóa con cái mình’’ (2225).

                       Việc giáo dục bắt đầu ngay từ thuở ban đầu, gồm việc đọc sách cho con cháu nghe những mẩu truyện trong Kinh Thánh và sự tích các thánh; như thế là cung cấp cho chúng một chế độ dinh dưỡng tâm linh đều đặn, hầu dẹp tan những mơ hồ xuất hiện trong tâm trí non dại, có thể làm hoen ố bản tính ngây thơ, gây thiệt hại đến lòng đạo đức đang triển nở nơi chúng. 

                      Đường lối giáo dục Kitô giáo sẽ hạn chế loại văn hóa đồi trụy từ đài truyền hình hoặc trên các mạng Internet, hăm dọa đột nhập vào căn nhà yêu dấu của chúng ta. Gia đình cùng cầu nguyện, qua hình thức Lần Chuỗi Lòng Thương Xót hoặc hát thánh ca cầu nguyện trước khi lên giường ngủ vào buổi tối là cách bảo vệ đời sống thanh cao trong mỗi gia đình vậy.

                      Chúng ta không cần phải hoán chuyển gia đình mình thành những tu viện hay tịnh xá, nhưng chúng ta nên lắng nghe lời răn dạy của thánh Phaolô:  ’’Anh em đừng rập theo đời này, nhưng hãy cải biến con người anh em bằng cách đổi mới tâm thần, hầu có thể nhận ra đâu là ý Thiên Chúa: cái gì là tốt, cái gì là đẹp lòng Chúa, cái gì hoàn hảo.’’  (Rôma 12,2).  Bên ngoài cuộc sống bình thường của gia đình, tất nhiên, việc hướng dẫn đức tin chân chính cũng là điều cần thiết. Không cách nào (nhưng không ít bị đe dọa) trong việc chia sẻ đức tin Công Giáo với bạn bè không công giáo hiệu qủa hơn là cứ để cho tình thân hữu diễn ra tự nhiên.  Trong các lễ Chúa Giáng Sinh hay sinh nhật, sao chúng ta không tặng bạn một cuốn sách mình ưa thích nhất với lời dẫn giải tỉ mỉ về đức tin? Đa số người Công Giáo (và không Công Giáo) thường được cung cấp những tin tức thiếu chính xác về giáo lý cũng như vai trò của Giáo Hội qua giòng lịch sử, nhưng nhờ một cuốn sách hay có thể đánh tan những thành kiến bấy lâu nay họ vẫn có về đạo Công Giáo, như thế cũng được kể là làm một việc bày tỏ lòng thương xót vậy. Khi có dịp, người Công Giáo Tây phương thường tặng nhau một cuốn sách hay,tức là món qùa thật sự qúi báu, đúng như lời nhắn bảo của thánh Phêrô: ’’Hãy luôn luôn sẵn sàng trả lời cho bất cứ ai chất vấn về niềm hy vọng của anh em, nhưng phải trả lời cách hiền hòa và với sự kính trọng…’’ (1 Phêrô 3,15).  

Thứ ba và thứ bốn: Yên Ủi Kẻ Âu Lo và Răn Bảo Kẻ Có Tội

                      Một món qùa tặng to lớn dường bao phát sinh từ Lòng Thương Xót Chúa, khi có người thật sự lắng nghe bạn nói, hay một người thật sự  cho bạn trút bầu tâm sự cùng họ, và chia sẻ những khó khăn, buồn khổ của bạn, hoặc một người thật sự đón nhận tất cả mọi tình huống của bạn và dâng lên Chúa trong lời cầu nguyện trước khi cho bạn lời khuyên. Rất nhiều người vội vàng đưa ra các ý kiến chưa chín chắn và thiếu suy nghĩ kỹ càng!  Nhưng có bao nhiêu người bạn biết thật sự lắng nghe bạn tâm sự và tiếng nói của Thánh Linh trước khi phát ngôn?

                      Bạn có thể trở thành người vì mọi người nếu bạn thực tâm học cách lắng nghe tiếng nói của Thánh Linh trong đời sống riêng của bạn, trước tiên với sự trợ giúp của một vị linh hướng.  Đọc Sách Tân Ước mỗi ngày và lắng nghe tiếng Chúa nói với bạn ở trong đó.  Tìm gặp một vị linh hướng và lắng nghe tiếng Chúa nói với bạn qua lời khuyên dạy khôn ngoan của vị linh hướng.  Như vậy, sau khi học nghe, bạn sẽ sẵn sàng và có thể nghe được tiếng nói của người khác một cách sâu lắng.     

                      Chúng ta có thể tìm thấy một thí dụ điển hình về vấn đề này qua đời sống của thánh nữ Faustina.  Trong cộng đoàn nữ tu, Faustina là một người thực sự biết lắng nghe, đến nỗi bà được các nữ tu đồng nghiệp tặng cho biệt danh là ’’thùng đổ cặn bã’’, bởi vì họ luôn luôn tới trút tất cả mọi vấn đề trở ngại cho bà (đọc Nhật Ký của thánh nữ Faustina, đoạn 871).  Học biết nghệ thuật nghe từ Nhật Ký của thánh nữ Faustina không hẳn là dễ.  Bà học lắng nghe tiếng nói của Thánh Linh khi cầu nguyện và cũng từ tiếng Thánh Linh nói với bà qua sự chỉ bảo của vị linh hướng, chẳng hạn như linh mục Joseph Andrasz, S.J., và Á thánh Michael Sopocko.

Thứ năm:  Tha Kẻ Dể Ta

                      Đây là một việc làm thật sự khó khăn.  Trong tình yêu do lòng thương xót Chúa, chắc chắn buộc chúng ta phải chia sẻ Đức Tin Công Giáo với những ai đang xa lìa Chúa, bởi vì họ rất cần lòng thương xót của Người, (chẳng lẽ chúng ta lại không cần sao!).  Đó là một hành động tỏ lòng thương xót chỉ vì yêu thương, nên chúng ta phải chia sẻ đức tin với những ai cần tới lòng thương xót, đồng thời còn phải cầu nguyện cho họ nữa.  Mặt khác, chúng ta nên kiên nhẫn trong việc rao truyền Chúa tới cuộc sống của những người khác.  Chúng ta đừng bao giờ gây phiền hà, làm áp lực, hay thúc giục bất cứ ai.  Một câu nói trên tấm yết thị được kể là khá nổi tiếng rằng:  ’’Nên kiên nhẫn. Thiên Chúa chưa hoàn thành nơi tôi!’’  Câu viết tóm tắt thái độ của chúng ta cần có là gieo hạt giống đức tin vào tâm hồn và trí khôn những người đang vướng mắc sai lầm trầm trọng. Nhưng sự thay đổi còn tùy thuộc vào thời gian do Chúa định liệu.  Ngay khi không thấy kết qủa do những nỗ lực của mình, thì chúng ta vẫn tin chắc là Chúa sẽ làm cái phần của Người là tưới nước ’’ân sủng trở lại’’ trên những hạt giống do chúng ta ươm trồng, và nếu hoặc thời điểm con người sẵn sàng muốn đón nhận tặng phẩm ấy, thì tự nhiên sẽ đến  Vì vậy, chúng ta chỉ cần kiên nhẫn với những người phạm sai lầm, chia sẻ đức tin với họ càng nhiều càng tốt nếu chúng ta có thể (nhìn nhận rằng tất cả những hiểu biết chúng ta có về sự mặc chân lý của Chúa chỉ giới hạn, và khả năng bày tỏ chính xác chân lý ấy cho người khác còn hạn chế), và cầu nguyện cho họ, với niềm tín thác vào lòng thương xót Chúa và kiên nhẫn chờ đợi tất cả mọi người trong chúng ta.  

Thứ sáu:  Nhịn Kẻ Mất Lòng Ta

                      ’’ Đừng tự mình báo oán.’’ (Rôma 12,19)  Nếu bất cứ một mối thù nào cần ’’thanh toán’’, ở đời này hay đời sau, thì Một Đấng  duy nhất có đầy đủ tư cách làm việc đó, chính là Chúa, vì chỉ một mình Người biết tất cả mọi bí ấn trong mỗi cá nhân.  Vì thế, chúng ta nên luôn dẹp bỏ bất cứ ý muốn trả thù nào trong tim óc, và với ý hướng đó, ít nhất là hãy tha thứ cho kẻ thù của mình.  Nghĩa là chúng ta nên dừng lại cả những mối ’’thù vặt’’, dưới hình thức gièm pha hoặc vu khống hay nói xấu bất cứ ai vì họ đã gây tiếng xấu cho mình.  Do đó, tha thứ cho kẻ thù là điều hoàn toàn tương dung, là hành động bảo vệ mình cách hợp lý. Lòng khoan dung đối với kẻ vi phạm luật pháp đã bị bắt giữ và nhốt trong phòng giam, để họ không còn có thể làm thiệt hại cho kẻ vô tội, là điều thích hợp.  

Lòng khoan dung, thậm chí cả khi phải điều động lực lượng cảnh sát hay quân sự trong việc xử dụng vũ lực độc hại, như một phương sách cuối cùng, để tiêu diệt thành phần tội phạm hung dữ hoặc đẩy lui thế lực ngoại bang xâm lấn. (Xem Sách Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo, 2263-2267).  

Nói chung, tha thứ cho kẻ thù vừa là bổn phận của chúng ta, vừa là cách bảo vệ chính mình và những người thân yêu của mình tránh khỏi các nguy hại, tuy nhiên, điều này đòi hỏi những người thân cận, trong đó gồm cả các thành viên gia đình và chính cá nhân mình, phải có các lối ứng xử cao. Để phòng ngừa và không để cho sự ác lây lan theo các đường hướng kia, thực sự cũng là một việc làm bày tỏ lòng thương xót, không chỉ đối với chính mình và những người thân yêu, mà thậm chí cả với các tên thủ phạm tội ác.  Các tên thủ phạm thường ít có cơ may thống hối, nếu không có sự trợ giúp bằng ’’phép trị liệu cụ thể’’ do giới chức đặc trách xã hội đề xướng và bảo vệ những kẻ vô tội.

Nói cách khác, để tha thứ và yêu thương kẻ thù, không nhất  thiết là chúng ta phải để họ chà đạp lên mình, nhưng khi không còn  cách nào khác để bảo vệ mình và những người thân cận khỏi bị hãm hiếp thì chúng ta có thể ngoan ngoãn nhịn nhục chịu đựng.  Tuy nhiên chắc hắn  không phải lúc nào hoặc ở đâu chúng ta cũng cứ bị thiệt thòi như vậy.

Thứ bảy:  Cầu Cho Kẻ Sống và Kẻ Chết

Mỗi ngày chúng ta có thể đem những nhu cầu của chính mình, những nhu cầu của mọi người thân yêu, và những nhu cầu của toàn thế giới đặt vào Trái Tim đầy lòng thương xót Đức Giêsu.  Chính thánh nữ Faustina đã thường đem các nhu cầu ấy đặt vào ’’Trái Tim rất từ bi’’ của Đức Kitô, (xem Nhật Ký, số 1209-1229).

Các việc tỏ lòng thương xót chúng ta làm liên quan tới cả hai lãnh vực thể lý cũng như tâm linh dường như không bao giờ đủ so với những nhu cầu của thế giới chung quanh chúng ta.  Nhưng Chúa không đòi chúng ta phải đáp ứng mọi nhu cầu. Người chỉ muốn chúng ta cố gắng làm tất cả những gì chúng ta có thể làm được, phần còn lại hãy để Người lo liệu giải quyết cho từng linh hồn mỗi cá nhân.

Chắc chúng ta vẫn nhớ câu truyện ’’năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá’’.  Thánh Anrê thưa với Đức Giêsu:  ’’Ở đây, có một em bé có năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá; nhưng với ngần ấy người thì thấm vào đâu!’’ (Gioan 6,9). Đó là nguồn cung cấp ít ỏi, nhưng nhờ đặt niềm tin vào Đức Giêsu, nên đã có lương thực nuôi sống một số rất đông người.  Vì vậy, với nỗ lực hạn hẹp trong việc thực hành tỏ lòng thương xót liên quan tới cả hai lãnh vực thể lý cũng như tâm linh, chúng ta nên để Thánh Linh dìu dắt và hướng dẫn, đồng thời dâng tất cả mọi sự lên cùng Đức Giêsu. Người có thể làm các phép lạ nhờ những hy sinh nhỏ bé ấy.

Có lẽ chúng ta sẽ chẳng bao giờ nhìn thấy những phép lạ như vậy bằng chính cặp mắt mình, cho đến khi chúng ta trực diện cùng Người trên thiên đàng.  Đó là lúc Người ban cho chúng ta ân sủng được nhìn thấy những gì Người nhìn thấy; đó là lúc Người đưa cặp mắt yêu thương nhìn chúng ta và chúng ta sẽ nghe những lời chúc phúc phát ra từ đôi môi của Người: ’’Khá lắm! hỡi đầy tớ tài giỏi và trung thành!’’ (Mátthêu 25,23).

Các Câu Hỏi Để Thảo Luận

1.-  Tại sao ngày nay ’’Việc Răn Bảo Kẻ Có Tội’’ lại qúa khó khăn? Đã có bao giờ bạn thực sự được người nào đó răn bảo chưa?

2.-  Bạn có thể tìm được phương cách nào mới để hướng dẫn người chưa bao giờ biết đến chân lý đạo Công Giáo không?

3.-  Bạn có thể tìm được phương cách nào mới để ’’tha thứ cho những kẻ làm mất lòng mình,’’ cầu nguyện cho kẻ sỉ nhục bạn, nhưng nhất định không ’’nguyền rủa bóng tối’’ ?

Một Lời Khích Lệ của Thánh Nữ Têrêsa Avila

                      Đức Kitô không có ai trên mặt đất này, nhưng có bạn; không có bàn tay nhưng có bàn tay bạn; không có chân nhưng có chân bạn.  Qua đôi mắt bạn, lòng thương xót Đức Kitô có thể nhìn ra khắp thế giới. Với đôi chân bạn, Người ra đi để thực hiện những điều tốt lành.  Bằng đôi tay bạn, Người chúc phúc cho dân Người.