Qui
Luật Ăn Uống Trong Các Tôn Giáo
Thức ăn được kể là
ô uế hoặc thanh sạch, giữ một địa vị
quan trọng trong đời sống con người, nên đã trở thành qui luật ăn uống trong
các Tôn Giáo. Gọi là ô uế hoặc thanh
sạch, trong tôn giáo, không hoàn toàn có nghĩa là theo tiêu chuẩn vệ sinh y
học, trái lại ô uế hoặc thanh sạch, được hiểu theo truyền thống tế tự hay phụng
vụ, tạo sự gần gũi giữa con người với Đấng Tạo Hóa, là Thiên Chúa.
Tất cả mọi tôn giáo
đều khẳng định rằng, Thiên Chúa là Đấng hoàn toàn trong sạch và thánh thiện; vì
thế, trước khi tiếp cận với Thiên Chúa, hoặc tiến vào một nơi thánh, con người,
dù sao vẫn thuộc thành phần ô uế, đều phải làm cho mình trở nên thanh sạch, tức
là tẩy rửa mình cho tinh tuyền trước đã.
Dĩ nhiên, có những
thứ bị xếp vào loại ô uế, con người cần xa tránh. Ba tôn giáo độc thần: Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi
giáo đều minh định, khi nào con người được kể là ô uế hay thanh sạch. Tất cả mọi dẫn chứng đều đã được Kinh Thánh
Cựu Ước minh họa, mà cả ba tôn giáo nêu trên, cho đó là nền tảng.
Do
Thái giáo
Cựu Ước nêu lên nhiều điều khiến
con người có thể trở thành ô uế, trong đó gồm có vấn đề bệnh tật, sinh đẻ và
nhiều loại thực phẩm khác nhau. Từ Do Thái giáo, chúng ta biết, sách thánh đề
cập tới thực phẩm, đặc biệt là máu: ’’Không một ai trong các ngươi được ăn
huyết, ngoại kiều sống giữa các ngươi cũng không được ăn huyết. Bất cứ người nào, thuộc con cái Israel hoặc
trong số ngoại kiều sống giữa chúng, săn được một con thú hoặc một con chim
được phép ăn, thì phải đổ máu nó ra và lấy bụi đất phủ lên; vì mạng sống của
mọi xác thịt là máu nó bao lâu nó còn sống, và Ta đã bảo con cái Israel: các ngươi không được ăn huyết của bất cứ xác
thịt nào, vì mạng sống của mọi xác thịt là máu nó; bất cứ ai ăn huyết sẽ bị
khai trừ’’ (Sách LêVi 17,12-14).
Người Do Thái chỉ ăn thịt thú vật đã được giết chết
theo phương pháp đặc biệt, gọi là shcächtning,
bảo đảm, máu bị loại ra khỏi con thú tới mức tối đa. Người đồ tể, gọi là shochet, được huấn nghệ cách riêng biệt,
làm công việc Schächtning, khiến con
thú hoàn toàn không kêu thét. Ngay cả
lúc chuẩn bị nấu nướng, cũng phải cố gắng loại trừ càng nhiều máu càng tốt. Món
ăn đã hoàn tất biến chế và được phép xử dụng, Do Thái giáo gọi là kosher.
Sách Sáng Thế, tại phân đoạn sáng tạo loài vật và
con người (1,29) nhắn bảo: Thiên Chúa cho phép con người được sử dụng
tất cả các loài rau trái và thú vật ăn cây, cỏ, để làm lương thực: ’’Mọi
con vật có chân chẻ làm hai móng và thuộc loài nhai lại, thì các ngươi được
ăn’’ (Sách LêVi 11,3), nhưng thú vật ăn thịt, các động vật có vỏ cứng như
tôm, cua và cá không lột bỏ vảy hay da, thì tuyệt đối cấm, không được ăn (Sách
Dân Số 11,9).
Một trong những qui tắc quan trọng trong Do Thái
giáo, được ghi nơi Sách Xuất Hành, phân đoạn 23, câu 19 như sau: ’’Ngươi
không được lấy sữa dê mẹ mà nấu thịt dê con.’’ Đoạn văn này được nhắc tới nhiều lần, và được
diễn giải rằng, thịt và sữa không được nấu chung với nhau, cũng không được mời
khách dùng thức ăn dưới hình thức ấy.
Không được ăn thịt chung với sữa trong cùng một bữa, hoặc khi làm thức
ăn, đừng để hai thứ kia chung đụng nhau.
Hồi
giáo
Qui luật trong Hồi giáo không
qúa phức tạp như Do Thái giáo. Thí dụ,
trong Hồi giáo, cho phép ăn các động vật có vỏ cứng như tôm, cua và tất mọi
loài khác ở dưới biển (Koran 5,97), nhưng máu và thịt heo thuộc loại ô uế, nên
bị cấm.
’’Các ngươi không được ăn các loài thịt động vật đã
chết, máu và thịt heo, cùng thịt động vật chết ngạt, bị ném đá hay dùng gậy
đánh chết, té ngã chết, bị động vật khác húc bằng sừng chết, bị hoang thú gặm
nhấm chết, và thịt động vật đã dâng cúng trên bàn thờ cho các ngẫu tượng’’ (Koran 5,4).
Tín hữu Hồi giáo
được ăn thịt động vật do các (quán) đồ tể chuyên nghiệp halal cung cấp. Lúc làm
thịt, phải cắt đứt mạch máu ở cổ thú vật liên hệ, cùng lúc kêu tên Allah, như
thế máu sẽ tuôn trào ra khỏi thú vật.
Không được để cho người ngoại giáo làm thịt thú vật, mà chỉ những đồ tể
chuyên nghiệp – halal - mới được phép
làm thịt thú vật mà thôi.
Không cần biết giết
thú vật theo thể thức nào, nhưng điều chắc chắn, thịt heo là loại thực phẩm
người tín hữu Hồi giáo (muslim) không được phép ăn. Vì thế, thật là khó đối với
những người tín hữu hồi giáo định cư tại các nước Tây phương, bởi vì, hầu hết
các loại thực phẩm đã biến chế, không nhiều thì ít, đều xuất phát từ thịt heo,
đó là chưa kể tới một số phụ chất hoặc mỡ…, cũng xuất phát từ thịt heo, mà
thường không được kê khai trong mỗi món thực phẩm biến chế.
Kitô
giáo
Cho đến thời Đức Giêsu, các
qui tắc về ăn uống vẫn áp dụng theo truyền thống Do Thái giáo. Để Kitô giáo thực sự có những khác biệt rõ
ràng giữa các tôn giáo khác, Đức Giêsu thiết lập những nguyên tắc liên quan tới
sự thanh sạch.
Quan niệm của Kitô giáo về sự thanh sạch được mô tả
trong Tin Mừng theo thánh Máccô, chương 7 như sau: ’’… Sau
đó, Đức Giêsu lại gọi đám đông tới mà bảo: ’Xin mọi người nghe tôi nói đây, và
hiểu cho rõ: Không có cái gì từ bên
ngoài vào trong con người lại có thể làm cho con người ra ô uế được, nhưng
chính cái từ con người xuất ra, là cái làm cho con người ra ô uế.’’
Đức Giêsu tranh luận với những người Pharisêu và
giải thích cho các môn đệ về sự thanh sạch, đoạn Người tuyên bố: ’’… bất cứ cái gì từ bên ngoài vào trong con
người, thì không thể làm cho con người ra ô uế…, nhưng chỉ cái gì từ lòng
người, phát xuất những ý định xấu mới làm cho con người ra ô uế’’. Lời phát biểu của Đức Giêsu về sự thanh sạch
đã trở thành một trong những điều khích bác nặng nề nhất đối với nền Do Thái
giáo thời bấy giờ.
Đức Giêsu là người Do Thái, nên dân Do Thái cảm thấy
thật sự khó có thể thông suốt được các nguyên tắc mới. Trên nẻo đường đến Antiokia, Thiên Chúa
truyền lệnh cho môn đệ Phêrô vào nhà một người ngoại giáo. Ông lên sân thượng cầu nguyện. Ông cảm thấy đói và muốn ăn. Đang khi người ta dọn bữa, thì ông xuất
thần. Ông thấy trời mở ra và một vật gì
sà xuống, trông như một tấm khăn lớn buộc bốn góc, trong đó có mọi giống vật và
đủ các loại thực phẩm. Từ Trời, Đức
Giêsu phán bảo ông: ’’Phêrô, đứng dậy làm thịt mà ăn.’’
Phêrô thưa: ’’Lạy Chúa, không thể được, vì không bao giờ con ăn những gì ô uế và
không thanh sạch.’’ Tiếp theo, lại có
tiếng phán bảo Phêrô ba lần, trước khi ông thấu hiểu, rằng: ’’Những
gì Thiên Chúa đã tuyên bố là thanh sạch, thì mọi người đều được phép ăn’’
(Công Vụ Tông Đồ 10).
Từ đó, con đường rộng mở, Kitô giáo trải dài khắp
hoàn cầu, không chỉ giới hạn trong cộng đồng dân Do Thái. Giữa các tông đồ cũng có những vụ tranh luận
về việc dân ngoại ô uế được phép ngồi ăn chung với người Do Thái tại những cộng
đoàn tín hữu (Công Vụ Tông Đồ 15). Chính
tông đồ Phaolô cũng gặp khó khăn khi được trao phó sứ vụ mở rộng Kitô giáo giữa
cộng đồng người ngoại giáo. Trong thư
gửi tín hữu Côrintô, Phaolô cho biết mọi sự là do Thiên Chúa tạo dựng, nên tất
cả đều thanh sạch, và con người có thể ăn được.
Phaolô đã nhiều lần nhấn mạnh rằng, người Do Thái được ăn chung với dân
ngoại, và được phép ăn thịt đã dâng cúng cho ngẫu tượng, và bầy bán trong các
đền thờ, đó là thứ thịt duy nhất mà con người được phép ăn. Tuy nhiên, Phaolô
thiết tha kêu gọi những người mới gia nhập Kitô giáo không nên ăn các thực phẩm
đã dâng cho ngẫu tượng, vì sợ có sự hiểu lầm đáng tiếc. Nhưng hãy đợi một thời gian cho đến khi bỏ
được các thói tục xưa cũ đã (1 Côrintô 8).
Ấn
Giáo (Hinduismen) và Phật Giáo (Buddhismen)
Ấn giáo cũng có qui luật đề
cập tới những gì người ta được ăn. Qui luật ăn uống gắn liền với bốn giai đoạn
trong cuộc sống của một con người. Mỗi giai đoạn được phép ăn những loại thực
phẩm riêng, và sự thanh sạch của con người tùy thuộc vào các điều khoản qui
luật do mình tuân giữ. Giáo huấn Dharmashastra qui định rõ, con người
phải tuân giữ qui luật ăn uống nào trong mỗi giai đoạn trong đời sống. Nếu ăn không đúng, ô uế có thể xâm nhiễm vào
con người; hoặc nếu ăn chung với kẻ ô uế, thì mình sẽ tự trở nên lây nhiễm ô
uế.
Phật giáo cũng có một số qui luật, cho phép người
tín hữu ăn những loại thực phẩm nào.
Phật giáo không có những qui luật ăn uống qúa đặc biệt, so với các tôn
giáo, nhưng gồm có năm điều khoản, trong đó người phật tử muốn đắc đạo chỉ cần
tuyệt đối theo đuổi và tuân hành suốt cuộc đời một điều khoản là đủ.
